„Więzień labiryntu” (2014) – zagadka, która nie daje spokoju
Ekranizacja powieści Jamesa Dashnera w reżyserii Wesa Balla to kino, które nie daje wytchnienia ani bohaterom, ani widzowi. „Więzień labiryntu” to dynamiczna, tajemnicza i miejscami mroczna opowieść o przetrwaniu w świecie bez zasad, gdzie jedyną pewną rzeczą jest to, że każdy dzień może być ostatnim.
Początek bez wspomnień – kim jestem i dlaczego tu trafiłem?
Film rozpoczyna się od ujęcia chłopaka budzącego się w pędzącej w górę windzie. Jego oczy wypełnia panika – nie pamięta kim jest, skąd pochodzi, ani jak tu trafił. Po chwili metalowe drzwi otwierają się, a on trafia na polanę otoczoną wysokimi, betonowymi ścianami. Czekają tam na niego inni chłopcy – każdy z nich doświadczył tego samego.
„Witamy w Strefie” – oznajmia mu jeden z nich. „Tu żyjemy, ale tam…” – wskazuje na wielką bramę w murze – „…tam lepiej się nie zapuszczać.”
Nazywa się Thomas (Dylan O’Brien). To jedyne, co pamięta. Tak samo jak wszyscy tutaj, nie zna swojego przeszłego życia. W Strefie panują twarde zasady: każdy ma swoją rolę, każdy zna swoje miejsce, a jedyne, czego nie wolno robić, to łamać reguł. Labirynt, który otacza ich osadę, jest tajemnicą – zmienia się co noc, a w jego korytarzach czyhają śmiercionośne, mechaniczne potwory zwane Bóldożercami.
Strefa – złudne bezpieczeństwo czy więzienie?
Życie w Strefie wydaje się mieć pewien porządek, ale pod powierzchnią kryje się narastający strach. Co miesiąc winda przysyła kolejnego chłopaka oraz zapasy. Żaden z nich nie wie, dlaczego tu jest, ale wszyscy wiedzą jedno – z Labiryntu nikt jeszcze nie znalazł wyjścia.
Najodważniejsi – Zwiadowcy – codziennie wyruszają w jego czeluście, by znaleźć drogę ucieczki. Wśród nich wyróżnia się Minho (Ki Hong Lee), najlepszy biegacz, który zna Labirynt jak własną kieszeń.
Thomas nie zamierza jednak biernie akceptować reguł – jego natura każe mu kwestionować wszystko, co zostało ustalone. Zaczyna zadawać pytania, które nie wszystkim się podobają.
Wkrótce po jego przybyciu wszystko zaczyna się zmieniać. Winda przysyła kolejną osobę – tym razem dziewczynę, Teresę (Kaya Scodelario). To pierwsza kobieta w Strefie, a w jej ręku znajduje się dziwna wiadomość: „Ona jest ostatnia.”
Czy to oznacza koniec dostaw? Co się stanie, gdy system przestanie działać?
Labirynt zaczyna się zmieniać – walka o życie
To, co do tej pory wydawało się niezmienne, zaczyna pękać. Labirynt zachowuje się inaczej. Bóldożercy, którzy dotąd atakowali tylko w nocy, zaczynają pojawiać się także za dnia. Coraz więcej chłopaków ginie, a hierarchia w Strefie chwieje się w posadach.
Thomas postanawia złamać zasady i zapuszcza się w głąb Labiryntu. To, co odkrywa, zmienia wszystko. Razem z Minho odkrywa martwego Bóldożercę, w którego wnętrzu znajduje urządzenie oznaczone tajemniczym logo „DRESZCZ” – nazwa, która nic im nie mówi, ale sugeruje, że ktoś z zewnątrz ich obserwuje.
Nie ma już wątpliwości – to wszystko jest eksperymentem. Ale kto go przeprowadza?
Podział i konflikt – kto chce naprawdę uciec?
Podczas gdy Thomas i jego przyjaciele wierzą, że muszą znaleźć wyjście, nie wszyscy w Strefie myślą podobnie. Gally (Will Poulter), jeden z przywódców, uważa, że Labirynt to ich dom i że próba ucieczki to śmiertelny błąd.
Konflikt narasta. Jedni wierzą w nadzieję, inni w strach przed nieznanym. Kiedy sytuacja wymyka się spod kontroli, staje się jasne, że nie ma odwrotu – albo znajdą wyjście, albo zginą.
Zagadka się rozwiązuje – ale czy na pewno?
Gdy bohaterowie docierają do centrum Labiryntu, odkrywają sterownię, gdzie dowiadują się, że wszystko, co ich spotkało, było częścią eksperymentu. Cały świat został zrujnowany przez tajemniczą katastrofę, a oni są jedyną nadzieją na przyszłość ludzkości.
Ale kto im to powiedział? Tajemnicza kobieta (Patricia Clarkson) na nagraniu wyjaśnia, że zostali wybrani do testów, które miały sprawdzić ich zdolność przetrwania. Chwilę później wszystko staje się jeszcze dziwniejsze – wygląda na to, że eksperyment miał się zakończyć, ale ktoś postanowił go kontynuować.
Końcówka filmu to chaos, walka i desperacka ucieczka. Część bohaterów ginie, ale Thomas i reszta wydostają się na zewnątrz. Tylko czy to, co czeka na nich na zewnątrz, naprawdę jest lepsze od Labiryntu?
Reżyseria, efekty i klimat – dlaczego ten film działa?
Wes Ball zrealizował „Więźnia labiryntu” w sposób dynamiczny i trzymający w napięciu. Nie ma tu zbędnych scen – każda minuta filmu buduje napięcie, prowadząc do kolejnych zwrotów akcji.
Labirynt został przedstawiony fenomenalnie – jego ściany wydają się żyć, zmieniają się z przerażającą precyzją, a uczucie zaszczucia jest wręcz namacalne. Bóldożercy to jedne z najbardziej przerażających kreatur w młodzieżowym kinie science fiction – ich połączenie mechaniki i biologii sprawia, że wyglądają jak koszmarny eksperyment, który nigdy nie powinien powstać.
Muzyka Johna Paesano dodatkowo podbija atmosferę – kompozycje są niepokojące, czasem agresywne, a innym razem niemal melancholijne.
Czy warto obejrzeć?
Zdecydowanie tak. „Więzień labiryntu” to więcej niż kolejna młodzieżowa dystopia. To film, który wciąga, angażuje i pozostawia z pytaniami, na które odpowiedzi znajdują się dopiero w kolejnych częściach.
To historia, która pokazuje, że w świecie pełnym tajemnic największą siłą nie jest siła fizyczna, lecz zdolność do zadawania pytań i odwaga, by szukać odpowiedzi. Bo czasem największym labiryntem, jaki musimy przejść, jest ten w naszej własnej głowie.
